Insan Beyni Nasil Karar Veriyor
İnsan Beyni Nasıl Karar Veriyor?
Beyin seçim yaparken anlık keyif ile uzun vadeli mantıklı karar arasında gidip
geliyor. Mantıklı kararı seçebilmek için anlık zevkin bastırılması gerekiyor.
Bilim insanları, beyinde kişi seçim yaparken devreye giren yeni bölümler
keşfetti. Deneyde kişiler iki seçenek arasında seçim yapıyor, bunlardan biri
mevcut durumda yararı bilinen bir seçenek, diğeri ise yeni henüz bilinmeyen ve
potansiyeli olan bir seçenek. Araştırmaya göre, beyin uzun vadeli seçeneği
seçebilmesi için kısa vadeli hazır yarardan vazgeçmesi gerekiyor.
Araştırmada deneklere kumar makinelerinde şans oyunları oynatıldı. Makinelerin
ödül şemaları, her bir seferde değişecek şekilde ayarlandı. Oyun sonunda 14
deneğin 11″i arada sırada farklı makineyi deneyerek, acaba diğerinin daha iyi
kazandırıp kazandırmayacağa baktıklarını ifade etti. Denekler, mevcut makinede
iyi kazandığını düşündüğünde eldeki makineyi değiştirmiyor, bir başka makineye
ancak mevcut makinede az kazandığını düşündüğünde geçiyor.
Denekler mevcut bir makinede şansını denerken, beyinde alnın hemen arkasındaki
mantık işlerini gören bölge aktif hale geliyor. Daha yüksek kazancın peşinden
giderken ise, beynin daha derinindeki keyif ve mükafat merkezleri aktif hale
geliyor.
BİRAZ BEKLERSEN MÜKAFAT ARTAR
Araştırmayı yürüten University College London profesörü Nathaniel Daw, yeni bir
seçim yaparken kişinin risklerine karşı getirilerini tarttığını ve bunun mantık
merkezi ile mükafat merkezi arasında bir çatışma yarattığını belirtiyor. Dr.
Daw”a göre seçim sırasında beyin kendine şu soruyu soruyor; “Şimdi az bir ödülle
yetinmek yerine bekleyip, daha yüksek bir ödül almak daha mı iyi?”
Örneğin, şimdi tek bir kurabiye yemek anlık zevki artırıyor, ancak biraz
bekleyip iki kurabiye yemek daha mantıklı. “Dolayısıyla” diyor Dr. Daw, “Beyin,
tatlı bir opsiyondan feragat edip, gelecekte daha iyisini kazanma alternatifini
seçebiliyor, ancak bunun için anlık keyif içgüdüsünü bastırması gerekiyor.
